Croeso i ddiweddariad y mis hwn ar gyfer Golwg ar Wybren y Nos ar gyfer mis Mai.
Wrth i’r flwyddyn fynd yn ei blaen, mae pwynt isaf yr haul ar y gorwel ar ôl machlud yn codi tan heuldro’r haf, lle nad yw’n machlud yn is na 18 gradd o dan y gorwel. O ganlyniad, mae mwy o belydrau’r haul yn disgleirio i awyr y nos, sy’n golygu bod y nos yn dod yn gyfnos yn ystod ychydig fisoedd yr haf. Yng Nghanolbarth Cymru, rydym yn colli ein gwir dywyllwch ac yn symud i gyfnos seryddol o 17 Mai.
Am 10pm, y cytserau sy’n dominyddu yn awyr y nos yn ystod mis Mai yw Coma Berenices, Boötes, Virgo a Leo. Lleolir Ursa Major ar yr uchafbwynt. Mae cytser Orion i gyd ond wedi’i osod; Efallai y gwelwch y seren goch Betelgeuse yn gosod yn y gorllewin, ac yna Gemini ac Auriga. Mae cytserau Haf Hercules, Lyra a Cygnus yn codi o’r dwyrain.
Mae’r Lleuad Newydd yn digwydd ar 8 Mai a’r Lleuad Lawn ar 23 Mai.
Cawod Feteorau Eta Aquariid
Ar 6 Mai, mae cawod feteorau Eta Aquariid (19 Ebrill a 28 Mai) ar ei hanterth, gan gynhyrchu hyd at 50 meteor yr awr. Yr amser gorau i’w gweld yw yn oriau mân y bore o tua 3am. Mae’r rheiddbwynt yn gorwedd yn isel ar y gorwel dwyreiniol.
Ar 31 Mai, bydd cysylltiad rhwng y Lleuad a Sadwrn. Gellir eu gweld gyda’r llygad heb gymorth, yn codi o’r gorwel dwyreiniol tua 2.30am a bydd ganddynt wahaniad o 22 gradd. Cadwch lygad am y blaned goch, Mawrth wrth iddi ddilyn y cysylltiad, gan godi ychydig yn ddiweddarach am 3.45am.
Cytser y mis: Coma Berenices
Mae cytser Coma Berenices mewn sefyllfa dda yn y de pan fydd tywyllwch yn cwympo. Mae’n gytser gwan sydd wedi’i leoli rhwng Boötes a Leo. Oherwydd bod y sêr sy’n ffurfio’r cytser hwn yn eithaf gwan; chwiliwch am y seren ddisglair Arcturus yng nghytser Boötes a Denebola yng nghytser Leo – mae Coma Berenices yn gorwedd rhwng y ddau ac yn cynnwys dim ond tair seren wedi’u trefnu mewn siâp ongl dde.
Mewn mytholeg, mae Coma Berenices yn cynrychioli Berenice II, brenhines yr Aifft yn ystod Cyfnod Helenistaidd 246 i 222 CC ac yn wraig i Ptolemy III. Roedd Berenice yn bryderus am ei gŵr yn mynd i frwydro felly apeliodd at Aphrodite trwy aberthu ei gwallt. Dychwelodd Ptolemy III yn ddiogel ac anrhydeddodd Berenices ei rhan trwy dorri ei gwallt moethus a’i osod yn nheml y dduwies. Un diwrnod, aeth ar goll ac ar ôl chwilio, honnodd y seryddwr Conon o Samos fod ei gwallt wedi’i gymryd yn uchel i’r nefoedd, gan ddangos y cytser brenhinol ym mhen ôl cytser Leo.
Messier 3
Gwrthrych cyfagos i astudio gyda thelesgopau yw Messier 3, sydd wedi’i leoli yng nghytser Canes Venatici. Mae’n glwstwr crwn trawiadol sy’n cynnwys tua hanner miliwn o sêr ac wedi’i leoli 33,900 o flynyddoedd golau o’r Ddaear.
Trwy delesgop 4 modfedd, mae’n dangos craidd disglair ond gyda thelesgopau mwy o faint, efallai y byddwch yn gallu gweld sêr unigol o amgylch cylchedd allanol y gwrthrych. Bydd telesgopau o 12 modfedd a mwy yn cydrannu sêr i’r craidd. Mewn awyr dywyllach, byddwch yn gallu gweld y gwrthrych hwn trwy ysbienddrych.
Dyma fraslun o’r hyn y gallech ei weld trwy delesgop 10 modfedd mewn awyr wledig, wedi’i rannu gyda chaniatâd caredig gan Michael Vlasov o Deepskywatch.com
